Yaşam Bilimlerinde Sık Kullanılan Latince Ön ve Son Ekler

ÖNSÖZ

Sözcükler, iletişimimizin temelini oluşturan özel yapı taşlarıdır. Özellikle belirli bir uzmanlık alanında çalışanlar için, doğru terimleri bilmek, etkili iletişim kurmanın kilit bir unsuru haline gelir. Bu kitap, bu nedenle terminoloji konusunda sizlere belirli bir alandaki terimleri anlamanız ve kullanmanız için bir rehber sunmayı amaçlamaktadır. Latince'de "prefix" terimi, bir kelimenin başına eklenen önek anlamına gelir. Bu önekler, kelimenin anlamını değiştirme, vurgulama veya belirli bir nitelik ekleyerek kelimenin kullanımını zenginleştirme amacını taşır.

Kelimeler, kelime parçalarıyla oluşturulabilir. İyi bir örnek, "transportation" kelimesidir. Kelimenin ortasında kökü bulunmaktadır. "Ulaştırma" kelimesinde kök, taşımak anlamına gelen "port"tur. Kökün önüne bir önek ekleyebiliriz. "Ulaştırma" kelimesindeki önek "trans"tir, yani karşıya. Sonek kökü takip eder. "Ulaştırma" için sonek "tion"—bir şeyi yapma eylemi anlamına gelir. Bunları bir araya getirerek ulaştırma kelimesini elde ederiz—bir şeyi karşıya taşımanın eylemi. Tüm kelimelerin üç bileşeni olmayabilir (örneğin, taşıma gibi). Birkaç kelime parçası menümüz: phone—ses; graph—yazmak; tele—uzak; mega—büyük; bize On dokuzuncu Yüzyıl icat isimlerimizi bir araya getirme olanağı tanır—telgraf, telefon, fonograf ve megafon. Birkaç kelime parçası daha eklersek: micro—küçük; scope—görmek; mikrofon, mikroskop, teleskop ve mikrograf gibi kelimeleri oluşturabiliriz.

Ön ekler ve son ekler, kelimelerin üzerine eklenerek onlara yeni anlamlar katarlar. Bu sözlük, Latince ve diğer dillerden türetilmiş yaygın ön ek ve son ekleri içerir ve bu eklerin kelimeler üzerindeki etkilerini ayrıntılı bir şekilde açıklar. Sözlüğün içeriği, dilbilimcilikten dil meraklılarına, öğrencilerden profesyonellere kadar geniş bir kitleyi hedeflemektedir.

Sözlüğün hazırlanmasında emeği geçen dilbilimciler, uzmanlar ve editörler, her bir ön ek ve son ek için doğru ve anlaşılır açıklamalar sunmaya özen gösterdiler. Ancak, dilin evrimine paralel olarak ön ekler ve son ekler de sürekli değişim gösterir. Bu nedenle, sözlüğünüzü kullanırken karşılaştığınız terimlere dair geri bildirimlerinizle bu kaynağı daha zengin ve güncel tutabilirsiniz.

Bu kitap, Biyoloji, Moleküler Biyoloji, Veterinerlik, Ziraat Tıp gibi yaşam bilimleri alanlarında Latince dilinin engin dünyasında kelimelerin ön ve son ekleri (prefix – subfix) Türkçe karşılığını içeren, Latince harflerin nasıl okunmasını gerektiğini örneklerle açıklayan rehber niteliği taşıyan bir kaynaktır.

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ

LATİNCE HARFLERİN OKUNUŞ KURALLARI

-A- Harfi

-B- Harfi

-C-  Harfi

-D-  Harfi

-E-  Harfi

-F-  Harfi

-G-  Harfi

-H-  Harfi

-İ-  Harfi

-J-  Harfi

-K-  Harfi

-L-  Harfi

-M-  Harfi

-N-  Harfi

-O-  Harfi

-T-  Harfi

-Y-  Harfi

-X-  Harfi

-PH- Okunuşu

-CH- Okunuşu

-TH- Okunuşu

-RH- Okunuşu

- SCH- Okunuşu

-OE- Okunuşu

- EU- Okunuşu

- AU- Okunuşu

- AE- Okunuşu

KÜÇÜLTME İFADE EDEN TERİMLER

LATİNCE BAZI SIFAT ÖN EKLER

LATİNCE RENKLERİN ÖN EKLER

DERECELENDİRME İFADE EDEN TERİMLER

YÖN - YER BELİRTEN SIFATLAR VE TERİMLER

SIFATLAR VE TERİMLER İLGİLİ  KISALTMASI

SAYILAR İLE İLGİLİ

METRİK ÖLÇÜMLERİN ÖN EKLERİ

ROTASYON HAREKETLERİ:

LATİNCE CİNSİYET KURALLARI (LATİNCE SUFFİXES)

ÇOĞUL ve TEKİL  YAPAN EKLER

ÖLÇÜ BİRİMLERİ İÇİN KISALTMALAR

HAYVANLARDA YAYGIN OLARAK KULLANILAN VÜCUT BÖLÜMLERİ

-A-

-B-

-C-

-D-

-E-

-F-

-G-

-H-

-I-

-J-

-K-

-L-

-M-

-N-

-O-

-P-

-Q-

-R-

-S-

-T-

-U-

-V-

-X-

-Z-

YAŞAM BİLİMİ TERMİNOLOJİSİNDE SIK KULLANILAN ÖNEKLER:

YAŞAM BİLİMİ SIK KULLANILAN BAZI MORFOLOJİK TERİMLER:

KAYNAKÇA